کارکرد طرحوارههای تصویری در مفاهیم تربیت اخلاقی قرآن
Authors
Abstract:
از جمله سازوکارهای شناختی در حوزة معناشناسی شناختی، «طرحوارة تصویری» است که ساختی مفهومی و زیربنایی استعاری دارد. این شکل از مفهومسازی از معانی نوین کدگشایی مینماید و بر مراد اصلی متن میافزاید. در فرهنگ قرآنی، مفهومسازی مفاهیم ارزشی و ضد ارزشی تربیت اخلاقی، در قالب طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی نمود یافتهاست. جستار حاضر با تکیه بر روش توصیفیـ تحلیلی، شیوة مفهومسازی آیات حوزة تربیت اخلاقی را با سازوکار طرحوارة تصویری واکاوی میکند تا الگویی جامع از انسان کامل و شاخصههای آن ارائه دهد. از مهمترین رهیافتهای این جستار، تجلّی اصالت تعبیر در قرآن و تبلور تعابیر پنهان زبانی آیات تربیت اخلاقی است. گفتنی است دو رذیلۀ «بخل» و «بهتان» در قالب طرحوارة حجمیـ قدرتی به ترتیب به شکل «زنجیر» و «بار سنگین» آمدهاست که صحنههایی ناخوشایند را به تصویر میکشد. طرحوارة حرکتیـ جهتی پایین نیز در صفت حسنة «فروبردن خشم» به شکل «آتشی خاموش» بیان شدهاست تا انسان را به غلبه بر آن فراخواند؛ زیرا مفهومسازی خشم در جهت بالا، عواقب ناگوار جسمی ـ روحی به دنبال خواهد داشت.
similar resources
ساختار نظاممند مفاهیم اخلاقی در قرآن کریم
هدف اصلی در نگارش این مقاله، مطالعۀ روشمند و تحلیلی گزارههای اخلاقی بیانشده در سورههای قرآن کریم است؛ به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش و جایگاه این گزارهها در هدایت افراد و جامعۀ اسلامی به سمت کمال و سعادت تبیین میشود و یک مدل نظام اخلاقی بر اساس آن به دست میآید. این پژوهه بر آن است که با استخراج گزارههای اخلاقی قرآن کریم، تجزیه و تحلیل آنها و سپس طبقهبندی موضوعی، در ...
full textمفاهیم اخلاقی معیار از منظر قرآن کریم
نظامهای اخلاقی طبقهبندیهای گوناگون از مفاهیم اخلاقی دارند. پرسش این جستار آن است که قرآن کریم چه طبقهبندی از مفاهیم اخلاقی را مطرح میکند؟ در این نوشتار دو اصل بنیادین مطرح شده است که دیگر مفاهیم اخلاقی به آن بازگشت داده میشوند. نخست اصل عدالت است که بسامدی بس متکثر و متنوع در قرآن کریم دارد و از آن تفسیرهای گوناگون شده است. اما به نظر میرسد که عدالت در منطق دینی، بهمعنای آن است که آنچه ...
full textجایگاه ریاضت در تربیت اخلاقی از منظر قرآن و حدیث
این نوشتار سعی در بازنگری و تقویت جایگاه «ریاضت نفس» در نظام تربیتی و اخلاقی اسلام دارد؛ ریاضت، روح انسان را «قوت» و «خضوع» میبخشد و این دو خصلت، ضامن موفقیت در همه عرصهها اعم از فردی و اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، دنیوی و اخروی هستند؛ ریاضت به دو قسم اختیاری و غیراختیاری قابل تقسیم است که تمام تکالیف شرعی در قسم اختیاری جای گرفته و مقصود از ریاضت غیراختیاری، ابتلائات و امتحانات الهی است؛ این ...
full textمفاهیم اخلاقی معیار از منظر قرآن کریم
نظام های اخلاقی طبقه بندی های گوناگون از مفاهیم اخلاقی دارند. پرسش این جستار آن است که قرآن کریم چه طبقه بندی از مفاهیم اخلاقی را مطرح می کند؟ در این نوشتار دو اصل بنیادین مطرح شده است که دیگر مفاهیم اخلاقی به آن بازگشت داده می شوند. نخست اصل عدالت است که بسامدی بس متکثر و متنوع در قرآن کریم دارد و از آن تفسیرهای گوناگون شده است. اما به نظر می رسد که عدالت در منطق دینی، به معنای آن است که آنچه ...
full textساختار نظام مند مفاهیم اخلاقی در قرآن کریم
هدف اصلی در نگارش این مقاله، مطالعۀ روشمند و تحلیلی گزاره های اخلاقی بیان شده در سوره های قرآن کریم است؛ به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش و جایگاه این گزاره ها در هدایت افراد و جامعۀ اسلامی به سمت کمال و سعادت تبیین می شود و یک مدل نظام اخلاقی بر اساس آن به دست می آید. این پژوهه بر آن است که با استخراج گزاره های اخلاقی قرآن کریم، تجزیه و تحلیل آن ها و سپس طبقه بندی موضوعی، در نها...
full textتحلیل کارکرد تعلیمی خوشههای تصویری در مرصادالعباد
بهرهگیری از تصویر در متون تعلیمی صوفیانه عموماً یا برای تزیین است یا بهسبب تفهیم. نجمالدین رازی در مرصادالعباد به هر دو سبب از تصویرسازی بهره برده، اما هدف اصلی او ملموسسازی مفاهیم عرفانی است. به این منظور، نویسنده از شگردهای مختلفی استفاده کرده و از جمله کوشیده است با استفاده از اضافههای تشبیهی مرتبط، خوشههای تصویری روشن و ملموسی برای تبیین مفاهیم عمدتاً پیچیدۀ عرفانی عرضه کند. د...
full textMy Resources
Journal title
volume 8 issue 29
pages 57- 85
publication date 2018-03-20
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023